De geschiedenis van de mossel, van verleden tot Vistrap

Mosselen zijn een onmiskenbaar onderdeel van de Belgische eetcultuur, maar ze hebben een lange reis achter de rug voordat ze de plaats kregen die ze nu innemen op onze tafels. In deze blog duiken we in de geschiedenis van de mossel, met een knipoog naar een aantal opmerkelijke momenten en verrassende ontdekkingen.

OVER Romeinse eetfestijnen & Oosterse medicijnen

Als we teruggaan in de tijd, zien we dat mosselen allesbehalve een recente culinaire ontdekking zijn. Zo vermeldde de beroemde Romeinse gastronoom Apicius mosselen reeds in de eerste eeuw na Christus in z’n invloedrijke kookboek De Re Coquinaria. Iets wat kon worden gestaafd tijdens archeologische opgravingen in Tienen, toen er een mosselpot mét inhoud in een Romeinse gracht werd teruggevonden. Gezien er tijdens het Romeinse Rijk nog geen sprake was van bootverse vangsten via de Nieuwpoortse Vistrap, is het best aannemelijk dat de mosselen tijdens het transport bedorven raakten, en vervolgens in de gracht werden gekeild. Maar dit terzijde.

Wat er ook van zij, mosselen waren in de Klassieke Oudheid dus zeker al een culinair statement, maar in andere delen van de wereld, zoals China, werden ze eerder als medicijn gezien dan als lekkernij. Mosselen werden geprezen om hun geneeskrachtige eigenschappen, zoals het bevorderen van de bloedsomloop. Niet onterecht, als je kijkt naar hun voedingswaarde (zie verder).

Van voedsel van de armen
tot culinair erfgoed

In Europa zou het echter nog vele eeuwen duren tot het schelpdier z’n huidige imago zou weten te verzilveren. In onze streken bloeide de mosselvisserij pas rond tussen de 15e en 17e eeuw echt op rond Zeeland. Niemand wilde met de groeiende populariteit achter het net vissen, in die mate dat het tussen vissers uit Axel, Sas van Gent, Bruinisse, Terneuzen en Gent geregeld tot ‘mosseloorlogen’ kwam, conflicten over mosselbanken die soms letterlijk uit de hand liepen. Desondanks had de mossel nog steeds te kampen met een niet al te exquise reputatie. Zo stond het schelpdiertje rond 1800 in Gentse arbeidersmiddens zelfs te boek als ‘het vlees van de arme’.

Omstreeks 1860-1870 gebeurde echter iets bijzonders: op kermissen ontstonden de eerste Belgische frituren, die op hun beurt voor het eerst ‘moules-frites’ gingen serveren. Een culinair huwelijk dat mosselen definitief zou lanceren als volwaardig gerecht. Dat de mosselvisserij eind 19e eeuw stelsmatig baan zou ruimen voor de mossel- en oestercultuur, had geen invloed op de sowieso al groeiende populariteit van de smaakvolle geschelpte. En dat blijkt tot op de dag van vandaag.

Een top 10-positie voor België!

Anno 2025 eet de gemiddelde Belg elk jaar zowat 2,2 kg mosselen, wat ons globaal gezien een plekje in de top 10 van meest mosseletende landen per capita oplevert. Die prestatie is wat ons betreft ook niet zonder reden, want mosselen zitten boordevol eiwitten, omega-3 vetzuren, vitamines en mineralen zoals ijzer en zink. Bovendien zijn ze laag in vet en calorieën, waardoor ze perfect passen in een gezonde maaltijd.

Energetische waarde:

• 57 calorieën = 242 Joule
• Albumine: 10 gr
• Koolhydraten: 2 gr
• Vet: 1 gr
• Natrium 300 mg
• Fosfor: 250 mg
• IJzer: 6 mg
• Vitamine C: 2 mg
• Vitamine B2 : 0,17 mg
• Vitamine Bi : 0,15 mg
• Vitamine A : 0,05 mg

SIZE MATTERS

Mosselen worden in verschillende grootteklassen aangeboden, waarbij het aantal mosselen per kilo kan variëren van minder dan 45 mosselen per kilo (Goudmerk) tot meer dan 75 mosselen per kilo (Extra). De richtlijn voor het seizoen 2024/2025 ziet er als volgt uit:

• Goudmerk: < 45 stuks per kg
• Jumbo: 45-55 stuks per kg
• Imperial: 55-65 stuks per kg
• Super: 65-80 stuks per kg
• Extra: > 80 stuks per kg

Stroomt het (zee)water je al in de mond?

Bestel meteen je mosselen bij de Vistrap